Η μεταμόσχευση λεμφαδένων απάντηση στο λεμφοίδημα
Η μεταμόσχευση λεμφαδένων αποτελεί σήμερα την κορυφαία μέθοδο αντιμετώπισης και θεραπείας του λεμφοιδήματος σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πρώτη επέμβαση στον κόσμο έγινε από τη γιατρό C.Becker στη Γαλλία στα τέλη της δεκαετίας του ’80, ενώ στην Ελλάδα η πρώτη μεταμόσχευση λεμφαδένων πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 2011. Από τότε συνεχίσαμε να εφαρμόζουμε και να εξελίσσουμε την τεχνική με μεγάλη επιτυχία σε πολλούς ασθενείς.
Τι είναι το λεμφοίδημα;
Το λεμφοίδημα είναι η διόγκωση (πρήξιμο) ενός μέρους του σώματος (χέρι, πόδι, γεννητικά όργανα, κλπ) εξαιτίας της συσσώρευσης λέμφου στους ιστούς κάτω από το δέρμα.
Η λέμφος, που αποτελείται από υγρό πλούσιο σε πρωτεΐνες, μικροσφαιρίδια λίπους, τοξίνες, λευκοκύτταρα και άλλα στοιχεία, βρίσκεται στον χώρο μεταξύ των κυττάρων και ρέει στα λεμφαγγεία. Τα λεμφαγγεία κάνουν περισταλτικές κινήσεις και μεταφέρουν τη λέμφο στους λεμφαδένες, οι οποίοι με τη σειρά τους παίζουν το ρόλο του «φίλτρου» του οργανισμού και συμβάλλουν στην προστασία από τις λοιμώξεις και τις φλεγμονές.
Όταν απουσιάζουν ή δυσλειτουργούν οι λεμφαδένες ή τα λεμφαγγεία μιας περιοχής, πάσχει το λεμφικό σύστημα και αρχίζει να εμφανίζεται το λεμφοίδημα. Η έναρξη του λεμφοιδήματος είναι συχνά ύπουλη και προοδευτική, ενώ παρατηρείται συνήθως μήνες ή ακόμη και χρόνια μετά από τη χειρουργική αφαίρεση λεμφαδένων πχ. μασχαλιαίας ή βουβωνικής περιοχής κλπ. Η πρόοδος της ασθένειας περιλαμβάνει έντονο οίδημα στο άκρο που πάσχει, πάχυνση του δέρματος και του λίπους και συχνές τοπικές λοιμώξεις. Ανάλογα με το βαθμό του οιδήματος και τα συμπτώματα, το λεμφοίδημα χωρίζεται σε 4 Στάδια.
Ποια είναι η καλύτερη θεραπεία για το λεμφοίδημα;
Η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση και θεραπεία του λεμφοιδήματος περιλαμβάνει συνδυασμό από συντηρητικές και χειρουργικές θεραπείες.
Στο “THE Lymphedema Clinic” προετοιμάζουμε τους ασθενείς για τη μεταμόσχευση λεμφαδένων με μια σειρά από θεραπείες:
- Τοπική περιποίηση δέρματος
- Θεραπεία συμπίεσης με αεροθαλάμους
- Λεμφική παροχέτευση (Manual Lymphatic Drainage)
- Συμπιεστικά ενδύματα και κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης
- Άσκηση (αερόβια άσκηση, YOGA, Pilates, διατάσεις)
- Διατροφή
- Ψυχολογική υποστήριξη
Ποιοι ασθενείς έχουν ένδειξη για μεταμόσχευση λεμφαδένων;
Η μεταμόσχευση λεμφαδένων εφαρμόζεται τόσο σε ασθενείς με πρωτοπαθές λεμφοίδημα (άτομα που γεννήθηκαν με πρόβλημα στα λεμφαγγεία ή τους λεμφαδένες) όσο και με δευτεροπαθές λεμφοίδημα (μετά από αφαίρεση λεμφαδένων για θεραπεία καρκίνου, ή τραυματισμό μεγάλων επιφανειών του σώματος, ή εκτεταμένη λοίμωξη του δέρματος και των λεμφαγγείων, κ.α.).
Πώς γίνεται η μεταμόσχευση;
Με την μεταμόσχευση λεμφαδένων μεταφέρουμε 2-3 λειτουργικούς λεμφαδένες από μια υγιή περιοχή του σώματος στο σημείο που πάσχει. Στη συνέχεια, κάτω από τη μεγέθυνση μικροσκοπίου, τα αγγεία των λεμφαδένων που μεταφέρονται συνδέονται με τα αγγεία του πάσχοντος μέλους και άμεσα ξεκινάει η δημιουργία νέων λεμφαγγείων και η σταδιακή αποκατάσταση της λεμφικής κυκλοφορίας.
Για παράδειγμα, όταν μια γυναίκα που έχει υποβληθεί σε θεραπεία για τον καρκίνο του μαστού πάσχει από λεμφοίδημα στο χέρι της, η αιτία είναι οι λεμφαδένες που απουσιάζουν ή δυσλειτουργούν στη μασχάλη. Σε αυτή την περίπτωση μεταφέρονται υγιείς λεμφαδένες στη μασχάλη και διορθώνεται η λεμφική κυκλοφορία.
Είναι δύσκολη η επέμβαση και η αποθεραπεία;
Η επέμβαση της μεταμόσχευσης των λεμφαδένων, αν και ιδιαίτερα εξειδικευμένη χειρουργική πράξη, δεν είναι καθόλου βαριά για τον ασθενή. Γίνεται με γενική αναισθησία και διαρκεί περίπου τρεις ώρες. Οι ασθενείς κινητοποιούνται το ίδιο απόγευμα μετά το χειρουργείο, ενώ συνήθως παραμένουν στην κλινική για 2-3 νύχτες.
Τις πρώτες 15 ημέρες παρακολουθούμε τακτικά τα τραύματα και γίνονται ειδικές λεμφικές μαλάξεις και περιδέσεις από τους εξειδικευμένους συνεργάτες μας φυσικοθεραπευτές. Οι περισσότεροι ασθενείς επιστρέφουν φυσιολογικά στις καθημερινές τους δραστηριότητες σε 2-3 εβδομάδες.
Περίπου 20 μέρες μετά την επέμβαση γίνεται παραγγελία εξατομικευμένη στα μέτρα κάθε ασθενή για ένα ειδικό ελαστικό ένδυμα συμπίεσης, το οποίο και φορά για μερικούς μήνες, ανάλογα με το στάδιο της νόσου και την προοδευτική βελτίωση.
Είναι επικίνδυνη η λήψη λεμφαδένων για μεταμόσχευση;
Με κλινικές και ανατομικές μελέτες έχουμε αποδείξει την ασφάλεια της επέμβασης. Λαμβάνουμε τους λεμφαδένες για μεταμόσχευση με ιδιαίτερη προσοχή και από περιοχές που δεν μπορεί να δημιουργηθεί λεμφοίδημα. Προτιμούμε τους λεμφαδένες που βρίσκονται επιφανειακά κάτω από το δέρμα της πλάγιας κοιλιακής ή της πλάγιας θωρακικής χώρα, μακριά από το μηρό ή τη μασχάλη.
Τι αποτελέσματα περιμένουμε μετά τη μεταμόσχευση λεμφαδένων;
Πρόκειται για μια επέμβαση που προσφέρει οριστική και μόνιμη λύση στο πρόβλημα του λεμφοιδήματος. Οι περισσότεροι ασθενείς, ενθουσιασμένοι μετά τη μεταμόσχευση λεμφαδένων, αναφέρουν ότι σταδιακά αποκαταστάθηκε η εμφάνιση του χεριού ή του ποδιού τους, εξαφανίστηκε το αίσθημα του πόνου ή του βάρους και το λεμφικό σύστημα επανήλθε σε ισορροπία.
Δείτε παρακάτω ένα σύντομο βίντεο, που παρουσιάζει εννέα ασθενείς του ιατρικού μας κέντρου με δευτεροπαθές λεμφοίδημα κάτω άκρου (ποδιού) πριν και μετά τη χειρουργική θεραπεία (επέμβαση).